Sarita ni Danny B. Antalan
Manipud kimmuyogak kenni Gloria iti libot, binigat metten nga agpagnapagnaak. Ti umuna nga agdan nga umuli ti simbaan ti pagpatinggaak.
Napigsa ti duron ti panunotko a kabaelak ti umuli. Ngem daytoy matak ti mangibagbaga a nangato. Daytoy tumengko ti mangipaspasimudaag nga aramidek laengen ti umuli inton bigat.
Sinurotko ti tumengko ta isu ti balakad ti matak.
Indissok ti ubetko iti semento nga agdan. Ngem anian a panakairanana a sumungad ni Gloria. Tumakderak koma ta ipakitak a kayarigak ti soldado a natibker a mangipaay iti saludo iti reyna a lumasat. Ngem saan a simmurot ti likodko ket diak nakatakder.
“Pirmi ti ling-etmo,” ti rupak ti kitkitaenna nga umis-isem.
“Nagpaling-etak ngamin.”
“Ti la ar-aramidem. Inka ket agtugaw idiay kolumpiom bayat ti panagsusopmo iti suakom,” kinunana.
Nakarit ti riknak. Nangruna iti maudi a balikasna. Ta malagipko daydi arapaapko.
“Madanonto ti aldaw… addanto met suakok.”
“Awan met nuangmo nga isukatmo iti suako.”
“Bumaknangak, aramidek ti amin a kabaelak. Saan la dagita a mabilbilang a baknang ti nakasakmol ti bibigda iti suako. Ikarik iti bagik!”
Adda suakok tattan. Ngem saan a simbolo ti kinabaknang ken kinangato. Ngem ita adtoy ti babai a nangipalagip iti kinaparammagko.
“Gloria, no ammom la koma, no apay a nagpaling-etak iti daytoy nga agsapa!”
“Ket ania?”
“Agsipud ta ay-ayatenka latta!”
Saan a nagtimek ti baket. Nagbaw-ing. Diak magaw-at ti ekspresion iti rupana.
Ngem pudno ti imbagak kenkuana: no ammona la koma. Nangruna ti panagsaritami idi kalman ken ni Fernando.
“Agpatulongak koma, anakko.”
“Awan ti saan, basta kabaelak, Amang.”
“Tulongannak koma ken ni Gloria. Barbareng masibbolko ti nasam-it a ‘wen’na.”
“Ay apo, laklakayankayon… tila ar-aramidenyo. Apay, dikayo maalas iti dayta ar-aramidenyo? Nakababain.”
“Anakko, awan innubingan ken linnakayan iti ayat.”
“Namin-adu a nangegko daytan a balikas. Ngem sabali ti realidad. Ti realidad… dimon kabaelan ti umuli iti walopulo ket tallo nga agdan ti simbaan.”
“Nasakit dagita a balikasmo, Fernando. Ngem ipakitak kenka, kabaelak pay laeng ti umuli iti agdan.”
“Ket kitaenta ah, bareng di agpakaro dayta rayumam. No maaramidmo, awanton ti makunak, Amang.”
MANGTIMTIMTIM ni Tonying iti sanger ti tallo tawenna a basi idi lumas-udak iti solarda iti Tinaan. Inyopreserna ti Blend 45 a baso nga adda laonna a basi ngem inngatok ti imak.
“Kasla nayadok ti kariskisna, gayyem.”
“Alaek koma ti timplam, ngem adda pagduduaak a paset ti bagik. Ud-udak man pay ti panagkedkedko.”
“Saanka met ngamin a mannalon.”
Nagsig-amak. “Saan pay laeng a napugsat ti kuerdas ti biolinmo?” insaludsodko. Ammonan ti kayatko a sawen.
“Limmukay laeng ngem mabalin a pairutan,” kinitanak sana imbulos ti saludsod a padpadaanak. “Apay, beterano pay laeng ti takderna? Ket no, maisbuam san ta tanganmo?”
Nalag-an ti katawak. “Saan laeng a seks ti puon ti amin a ragsak iti puso.”
A sinippaw ni Tonying. “Ala, kuston, dikanto ket agsangit. Gayyem, mabalin aya a dika kuyogen.”
IMDENGAM, o Imnas/ Ta inka ka’d mangrikna/ Kadagitoy nga un-unnoy/ Toy gumawgawawa./ Ammuem a toy ayat/ Nagtaud gapu kenka…
Naglukat ti narra a ruangan ket rimmuar ni Gloria.
“Kukuaenyo, mabainnak! Kuston!” dina ammo ti aramidenna no guyodennak nga iyuuneg iti balay wenno ibatogna ti tammudona iti agpuypuyot a bibigna.
“Dimo kadi nagustuan ti ayug ti nagdanggay a bosesko ken ti makasalibukag nga aweng ti biolin?” sinaludsodko.
“Hamman, ngem umunegkayo. Pangaasiyo. Kaasiandak iti dila dagiti kaarruba. Saan a sikayo ti talanggutangenda,” kinuna ni Gloria idinto nga intudona ti sopa nga ayan dagiti dua a babbalasitang nga agbuybuya iti telebision.
“Addakami, apok!” indaydayaw ni Tonying kadagiti dua.
“K lelong. Umayyo kadi ka-eyeball ni grandma?” kinuna ti naub-ubing.
“Saan a siak, apok, ni Lelongyo a Federico.”
Sumungbat koma pay ti balasitang, ngem nagbannikes ni Gloria iti sanguananda.
“Hala, saan a makituttot ti ubrayo. Saritaan ti nataengan daytoy. Umunegkayon iti kuarto.”
Agtantanabutob dagiti dua a simmurot.
“Apayen? Mabainnak iti panangtapatyo kaniak,” kinuna manen ni Gloria.
“Kasta idi kapanawenantayo.”
“Met la gayam, saantayo a panawen itan. Ania ngamin ti gagarayo? Rabiin.”
“Daytoy ngarud padak a lakay, kunak no agkabawen, ngem malagipna met ti agarem.” kinuna ni Tonying.
“Awisenka koma nga agpasiar.”
Nagmulagat ti baket. “Ania ti naknakanmo? Mabainnak!”
“Ania ta mabainen, tattay ko pay a dengdenggen dayta. Saanta nga umadayo. Saankami nga agawid no dinak palugodan.”
“Dinak kariten!”
“Adda latta kenka ah!”
“Sadino ngamin?”
“Idiay laeng met Baballasiaoan ti papananta… idiay Pinsal Falls.
“Ala, wen. Ngem agawidkayon. Masinsindian ti ubetko kadakayo. Tila ar-aramidenyo.”
“Inkami ngaruden.”
NALAM-EK ti parbangon, ngem gumilgil-ayab ti riknak. Kabaelak! Dayta ti ikkis ti riknak nga umuli iti walo pulo ket tallo a tukad ti agdan. Amin a negatibo iti panunotko ket inwaksik.
Rinugiak. Mayat ti rubbuatna. Kasta met laeng iti maikadua; maikatlo; maikapat; maikalima… maikasangapulo!
Idi madanonko ti maika-tallopulo ket lima nga addang, ket diak ammo no ania ti nagtedted iti semento nga agdan a nagtaud iti rupak. Lua wenno ling-et?
Anianto ngarud ti yestoriak ken ni Gloria inton madamdama bayat ti panagpallailangmi iti disso a kunkunada a nagdissuan ti dapan ni Angalo? Diak kayat a makita ni Gloria a nakababbaba ti abagak iti daytoy nga agsapa.
(Adda tuloyna)
