Sinurat ni Jeff Septembrina
Adda met insingay ni Tata Ampiong a padasna. Adda am-ammona a deadal. Nagturpos pay kano idiay UP – siguro UP Visayas, Baguio, Padre Faura ta dina met bininsa kalpasan ti mankomunidad a gobierno. Bilibka’t laingna a. No kredensial ti pagpapatangan, kukuana aminen nga eligibilities nga ituyang ti serbisio sibil a pakakualipikaran ti agtrabaho ken nadaras pay koma a maipromot.
Ngem dina ammo ti ag-computer ta masadut. Awan ti computer idi panawenda ket takderanna a talaga nga awan idi isu a no mabalin ket dina kayat a sursuruen! Kasla pakabasolan pay ketdi ti kurikula ta apay a dina insapsapa nga inlak-am iti kurikulum daytoy a maadal.
Itatta, ket lisianna wenno liklikanna daytoy a ramen ti edukasion ken teknolohia. Dina kayat ti makibagay. Ipettengna ti nasisipna nga adal iti kallabes. Saan a pulos a naipromot ta marigatan iti paperworks gapu ta dina kayat ti ag-computer. No met ngarud paaramidna, namak pay a gastos ta no encoding ken printing laengen ket mapan ta P20 kada papel!
Iti sabali a bangir, ni Manong Immong ti kapintasan nga ehemplo no apay a dakkel ti pagsayaatan ti adda pamalpalatanna iti kompiuter wenno kadagiti kabaruanan a ramit-komunikasion.
Maysa laeng ni Manong Immong a clerk iti opisina ti maysa a pribado a kompania. Saan ngamin a nagturpos iti Komersio a kursona agsipud ti kinarigat ti panagbiag dagiti dadakkelna. Nababa ti sueldona ngem inan-anusanna agsipud iti kinarigat ti sumrek iti trabaho.
Kastay kunadan, dimo husgaan ti maysa a tao babaen ti panagkawkawesna. Agingga ita, napakumbaba latta a tao ni Manong Immong. Nadayaw. Naisem. Ngem kinapudnona, iti opisinada, isu ti kasaliwanwanan, malaksid ti bossda. Ania ti sekretona?
Nalaing nga agkudit-kudit ni Manong Immong. Uray idi saan pay a nakastrek iti gobierno, addaanen iti bukod a repair shop agsipud ta nalaing nga agtarimaan kadagiti madadael nga alikamen iti balay kas iti radio, telebision, electric fan, gas range. Idi agruar dagiti selpon, laptop, kompiuter, ken dadduma pay a baro a ramit-komunikasion, napan nagsursuro nga agtarimaan kadagitoy a klase ti ramit-komunikasion nga impaay ti TESDA.
Iti opisinada, isu ti tarayan dagiti kaopisinaanna no adda dadael ti selpon wenno laptop wenno kompiuterda. Diay bossna, no adda ikamakamna a report, ni Manong Doming ti dagus a paayabanna nga agi-encode. Aglalo ngaruden no adda makuditna iti kompiuter wenno selponna ket naghang dagitoy, agtaray a dagus ken ni Manong Immong. Bassit la a kutingting ni Manong Immong, madamdama, agbalin manen ti selponna wenno kompiuter.
Nangrugi a simminged kenkuana ti bossna idi maysa a malem ket saanna a matawagan ni baketna nga adda iti Manila bayat ti kapigsa ti bagio sadiay. Anta gayam ta adda naitalmegna ket nagiddep lattan ti selponna. Saanna nga ammo idi a nalaing ni Manong Immong nga agtarimaan iti selpon.
Indiaya ni Manong Immong ti tulongna. Nagpabus-oy ti bossna. Madamdama, agandaren ti selpon. Napalaus a yaman ti boss ken ni Manong Immong.
Idi agangay, innala ti boss ni Manong Immong a sekretariona. Ngimmato ti sueldona. Ikuykuyogna pay kadagiti seminar wenno kumperensia a dar-ayanna.
Kasta kalaing ni Manong Immong. Ken pagsayaatan kenkuana, kumpormi lattan ti iyarikap dagiti kaopisinaanna, awatenna lattan.
Dagiti masapulanna iti panagtarimaanna kadagiti selpon ken kompiuter ket umdasen a pangbiagna iti pamiliana. Awan maksay iti sueldona nga iyawatna iti baketna, saan a kas kadagiti dadduma nga am-ammok nga agsensennaay dagiti babbaketda agsipud ta nagdakkel ti naikissay iti sueldo ni lakayda gapu kadagiti adu nga utangda. Numona ta maisagudto pay dagitoy iti tianggi ni Nana Kulasa kalpasan ti panagsusueldo, ay, ad-adda manen ti ingpis ti sueldo nga iyawatda.
Babaen iti matgedanna iti repair shop ni Manong Immong, napagadalna dagiti tallo nga annakna. Electronics engineer ti inauna a lalaki, agtrabtrabaho iti maysa a dakkel a kompania iti Manila, Nursing diay balasangna ket adda iti England, ken nagturpos iti Komersio ti buridek ket agdama nga agtrabaho iti maysa dakkel a bangko.
Ala, adu nga argumento ti patauden daytoy a topiko. Ngem dapatna a makibagaytayo iti tiempo. Awatentayo ti kinapudno a ti “panagbalbaliw ti permanente laeng ditoy lubong”. Awan met ti maksayan kadatayo no agpadastayo, kas inkampiar ni Mang Ampiong. Agpayso, adda met pagmadianna no dadduma ta dumakkel ti gastostayo iti inaldaw nangruna iti bayadan iti koriente wenno iti igatang iti prepaid card tapno adda latta load ti selpon. Ngem kapilitan a sumakaytayo iti moderno a panagbiag. No timbangentayo, ad-adu nga amang ti bentahe a maitedna ngem daydiay inuugma a ramit ken panirigan…#