Salaysay ni Danny Antalan
(Umuna a paset)
Ditoy Tubalina, sitio a sakupen ti Barangay Alfonso, Gregorio del Pilar, Ilocos Sur, naidumduma ti panangawagda kadagiti tarakenda a baboy no pakanenda dagitoy.
“Lisay!” impukkaw ni Manang Lisa, agtawen iti 53, agtagikua iti sangapulo ket tallo a baboy,
Manipud iti nasulinek ngem nabato a parte ti bantay ken batbato iti likudan ti purokda, rimmuar dagiti nangisit a native a baboy tapno mapanda mangan.
“Suksuko!” impukkaw manen ni Manang Lisa. Immasideg kenkuana dagiti nakaad-adu a burias.
Ti nakaskasdaaw, kasla adda nakem dagiti tarakenna a baboy a nagturong iti pangananda a lat-ongan a kabatog ni Manang Lisa.
Nagpukkaw met dagiti kaarrubana nga adda tarakenda a baboy. Kasla manakem dagiti sabsabali a baboy nga immasideg iti lat-ongan a batogen ti makintaraken kadakuada.
No sangailika ditoy Sitio Tubalina, sigurado a mas-daawka la ketdi iti maimata-ngam. Iti patad, no agpakan ti agtaraken iti baboy, adayo pay laeng, kasta unayen ti ungik dagiti baboy a mangpadaan kenkuana. Di pay naikarga no ar-arigen ti kanenda iti lat-ongan, agiinnunadan nga agsabsab.Ngem ditoy, kasla nadisiplina dagiti baboy a taraken dagiti bumarangay a mapan iti lat-ongan a nairanta a pangananda a batog ti akintaraken kadakuada.
Mabalin daytoy nga idatag iti Guinnes Book of Records!
Ditoy Tubalina, nasurok dua gasut a kababoyan ti agwara-wara laeng iti dayaen ti balbalay dagiti agnaed, partikular iti bantay nga aw-awaganda iti Balingukabong. Ngem ti nakakaskasdaaw, nagpukkawen nga agayab dagiti akintaraken, kasla ketdin mailasin dagiti baboy ti timek dagitoy ket iti lat-ongan iti batog ti tunggal maysa ti turongenda. Kumaribusodanto metten nga agiinuna a mangan iti sango ti akinkukua kadakuada.
Kumonal ti panagtaraken dagiti agindeg ditoy ta saan a maipupok dagiti baboy. Agwarawarada laeng nga agay-ayam iti bakras. Adda inaramid dagiti lumugar nga ubong a bato ngem dandani awan ti laonen daytoy. Dagiti laeng adda sakitna, aganak wenno dagiti mapalukmeg a baboy ti maipupok iti bato nga ubong.
Napaneknekanmi no kasano ti kinadisiplina dagiti taraken a baboy ni Manang Olivia idi pakanenna ida. Apaman a nagpukkaw ni Manang Olivia, manipud iti no sadino a parte ti likudanda a bantay, simmirip-sirip a nagpaliiw dagiti baboy. Ngem di nagbayag, immasideg dagiti tarakenna a baboy iti batogna. Adda dagiti nalukmeg nga uray la agsaringgayad ti boksitda iti daga, adda met dagiti takong a nakuttong gapu ta kakaanakda ken dagiti napaparagsit a burias. Madamdama, nagiinnunadan a nagsabsab iti lat-ongan a nairanta a pangananda.
Inlawlawag ni Manang Olivia a nabayagen daytoy nga ar-aramidenda. Nasangpetanna kano daytoyen manipud idi naikamang iti Tubalina (wenno Burburan kadagiti dadduma). Nasurok 50 anios itan ni Manang Olivia.
Pinadas ti kaduami a ni Samaria ti nangpukkaw met kadagiti taraken ni Manang Olivia, ngem imbes nga umasideg dagiti baboy, immadayoda ketdin!
(Adda tuloyna)
