NUPAY inggunamgunam ti Non-Align Movement bayat ti summit iti Malasia itay Peb. 25-26 ti panagtungpal ti Iraq iti resolusion ti United Nations a mangdadael kadagiti armasna a pangukom, imbatadna ti oposisionna iti pananggubat ti Estados Unidos ti France ken Germany iti United Nations a nangisingasinganda iti pannakaited kadagiti UN weapons inspectors iti uppat pay a bulan nga aginspeksion iti Iraq.
Ngem makapariribuk-nakem ti dinakamat ni Malaysian Prime Minister Mhathir Mohamad a napagpapatangan dagiti pangulo dagiti Islamic countries iti panagaramatda iti lana kas armas a panglapped iti gubat.
Naannad ken pinili ni Mahathir dagiti balikasna: “Awan ti napag-aanamongan no maaramat ti lana nga armas. Adda laeng consensus a maamiris ti panangaramat nga armas ti lana – ket dayta ti napagtitinonganmi amin.”
Ngem no kitaen dagiti partisipante iti NAM, kaadduanna kadakuada dagiti Muslim states nga agparpartuat iti lana a pakairamanan ti Saudi Arabia, Iran Syria, Kuwait ken Qatar.
Ket no amirisen a naimbag ti implikasion ti balikas ni Mahathir, makuna a simngayen iti panunot dagiti lider dagiti Muslim a pagilian daytoy maisupadi a pagtaktakderanda a Muslim.
Ala, pagsayaatanna ta kontra dagiti ad-adu a bilang dagiti partisipante a nasion ti NAM iti gubat.
Ngem nagkadua a tadem daytoy a nairuangan a kapanunotan.
Kasanon no aramaten dagiti Muslim countries ti lana kas armas tapno mapagkurnoda dagiti pagilian a pabor iti gubat – ti Estados Unidos, Britania, Espania ken dadduma pay a kaaliadoda?
Agpayso, nabileg a pagilian ti US, addaan kadagiti natural a kinabaknang a pagtaudan dagiti adu a pamastrekanna.
Ngem iti gubat iti daytoy moderno a panawen, kasapulan ti Estados Unidos ken dagiti kaaliadona dagiti lana a maaramatda a pagpartuat iti gasolina, krudo ken dadduma pay a produkto daytoy tapno agtaray dagiti planta, eroplano, bapor, tangke, helicopter ken dadduma pay a pakigubatda.
Pagtaudan ti lana no saan a kaadduanna kadagiti pagilian a Muslim?
Nakaam-amak a senario no agtitipkel dagiti Muslim countries nga agkedked a mangited iti lana a kasapulan ti Estados Unidos. Ania ti aramiden ti EU, gubatenna dagitoy sana agawen dagiti oil fields? Di masaaw, agtungpal daytoy a gubat iti pannakaukom ti sangalubongan.
Iti sabali a bangir, napadasanen ti lubong ti nagsagaba gapu iti oil embargo nga impakat dagiti oil producing countries gapu iti gubat dagiti Arabo kontra iti Israel. Nadalupo ti ekonomia dagiti adu a nasion nagruna dagiti pagilian nga awanan iti produkto a lana ket agang-angkatda laeng.
(Daytoy ti oil embargo idi 1973 nga inwayat miembro ti Organization of Arab Petroleum Exporting Countries (OAPEC) a pakairamanan dagiti miembro ti OPEC, kasta met ti Egypt, Syria ken Tunisia maikontra iti Estados Unidos ken dadduma a pagilian iti Europa kas iti Netherlands. Nakagura dagiti Arabo a pagilian gapu iti ibibiang ti Estados Unidos iti pananggubat ti Egypt ken Syria iti Israel babaen ti panangsuplay daytoy iti nasao a pagilian kadagiti armas. Daytoy nga embargo ti mapaliiw a nakaigapuan iti panagpangato ti presio ti lana iti world market a nakaapektaran dagiti nadumaduma a nasion iti sangalubongan ken nakabingayan dagiti pagilian a kameng iti NATO. Inakkal met laeng dagiti pagilian nga agparpartuat iti lana ti embargo maikontra iti U.S. kalpasan a nakinegosiar daytoy a pagilian babaen ken ni Secretary of State Henry Kissinger iti panag-withdraw ti Israel iti sumagmamano a paset ti Sinait ken Golan Heights – S.A.E.)
Uray iti gubat ti Gulpo idi Enero 17, 1991 idi rinaut ti coalition forces nga indauluan ti Estados Unidos ti Iraq gapu iti panangsakupna iti Kuwait, saan a nalapdan ti panagpangato ti presio ti lana.
No rauten ti Estados Unidos ti Iraq, mapattapatta a ngumato ti presio ti lana iti $50 iti tunggal bariles. Nakam-amak ti posible nga ibungana kadagiti babassit a pagilian a pakairamanan ti Pilipinas.
(Rinaut ti U.S.-British ti Iraq idi Marso 2003 gapu iti pambar a panagidulin ni Saddam Haussein kadagiti pangukom nga armas ken ti dina pannakikooperar a naan-anay iti panaginspeksion ti United Nations mainaig kadagitoy nga armasna.- S.A.E.)
Ti la manglaplapped iti daytoy a senario ti saan a panagkaykaysa dagiti Muslim countries nga agparpartuat iti lana. Nupay adda dagiti saan a nasinged iti Estados Unidos, adu dagiti kaaliado daytoy kabilgan a pagilian iti lubong.
Ngem naimulan ti bukel iti panunot dagiti lider dagiti paglian a Muslim a posible a maaramat ti lana a kas armas, Nadagem a panunoten nga iti masakbayan, mabalin nga agkaykaysada a mangaramat aramatenda daytoy a mangitag-ay iti bukodda a panggep ken interes.#
