Ni Jaime M. Agpalo, Jr
(Maikadua a paset)
DAYDI panawen a kanayon a pannakabisin iti impormasion ket saanen nga isu ti rason a gumatangtayo iti pagiwarnak ta addan sabali a pagtaudan ti impormasion, saanen a rumbeng a gumatang pay wenno agtugaw nga agbasa ta maagsaw metten ti kasapulan a taraon ti panunot babaen kadagiti nadumaduma a wagas a partuat ti agdama nga era.
Naksayan no di pay ket nagbalbaliw ti panawen a pannakawaw iti impormasion ta mapmapnektayon iti iburay ti digital.
Lalo ket pinukawen dagiti dadduma a babasaen ti passion ti journalismo ket naiserrek dagiti bukod nga interes.
Iti 9th Media Nation Conference a naangay sadiay Tagaytay iti arinunos ti napalabas a tawen ket napagtutungtongan dagiti issues ti kasasaad ti tri-media (print, broadcast, tv). Natakuatan dagiti partisipante ti kinabileg ti media corruption a mangipapaay met laeng iti kabukbukodan a pannakadayyeg no di man pannakadadael iti bagina a mismo. Wen, nalawa ti sinakup ti kurapsion iti media, ket nagtutungtonganda iti nasional a komperensia no kasano a liklikanda ken salbaren ti pannakalned ti bukodda a bilog.
Ti pagbatbatayan ti kinaagnanayon ti tri-media ket kredibilidad. No saan nga ikaskaso daytoy ket iserrrek ti kabukbukodan nga interes, mapukaw daytoy a kredibilidad—ti resultana, agsapul ti audience iti kinapudno wenno kadagiti damag a saan laeng nga agsadag iti maymaysa nga abaga—wenno saan a balanse a panagiparang.
No adda pabpaboran iti panangidatag ti impormasion, saan ngarud a balanse ket agkurang ti namnamaen a pannakapnek dagiti audiens; ket no agkurang, agsapulda ngarud iti sabali pay a nayon ti impormasion a nasagapda iti tri-media—ket serkenda dagiti gapuanan dagiti bloggers, online news ken social networking sites a pagadawanda iti kanayonan nga impormasion; ket no maidasigda ti kinaawan iti balanse iti naaramid a report iti warnakan magnan dayta iti nganga ti tawa, natural a mapellasan ti panagraem—a mangiturong iti in-inut nga ipapatay.
No ti tao ket adda kenkuana ti mata ti journalismo, nalakana laeng a maidasig dagiti nagsadag iti maymaysa nga abaga. Saan laengen a kadagiti mapaspasamak iti agdama wenno issues iti kagimongan no di ket pasaray pay makasagap iti report a naimbag a padamag iti damo a parang ngem iti katengngaanna, maduktalan ti kangrunaan a rason ken motibo dayta a sinurat – a naiparang dayta a report gapu iti kinaadda ti maysa a produkto wenno maysa laeng nga endorsement; nga iti biang dagiti readers ket maysa a panangallilaw—maysa a klase ti kurapsion ta nagbalin ti maysa a report a panangitag-ay iti promosion ti maysa a tagilako.
Sabali pay dagiti report a mangibagbaga iti kinaimmakulada wenno kinasanto ti maysa a persona—lalo ita a panawen ti eleksion a naruay ti panang-build-up iti maysa a kandidato tapno agbalin a nabanglo ti naganna iti publiko. Saanen a naikaskaso ti passion ti journalismo ta kinammet ti bukod nga interes. Pera pera lang, a kuna dagiti Tagalog. Kuarta, kuarta laeng.
Kuarta ti mamaggunay iti tao. Ket no malabsan ti panaginteres, saanen a masurot dayta kinatao no di ket kinatae, napukaw ti pudno a kaipapanan ti panggep. (Pardon the pun, ngem adda met kinaagpaysona, puera de los buenos, lalo kadagiti maawagan iti mosquito reporter—agsepsep iti dara no kumagatda, a kaadduanna ket nagumok kadagiti allitaw-lumned-tumpaw a pagiwarnak.)
Nabaliwan ti wagas ti panangipadamag babaen ti panangibaliw ti panirigan, nagbalin ti report a subjective ti point of view—wenno opinionated a panagiparang, a kas gagangay a panangiparang ti bukod a kapanunotan, obserbasion, ken dadduma pay a katukadna a banag. Daytoyen ti agdama a trend, ti maisubo iti ngiwat ti audience.
(Adda tuloyna)