KASTOY ti panangdeskribir ti obispo iti mapatakder a simbaan: Addaan iti tallo a naves: at-atiddog bassit ngem 97 “varas” (ca .81 m.); aglawa iti nalablabes bassit ngem 35 varas (ca. 29 m.) ken agtayag iti 18 varas (ca. 15 m.).
Kalpasan ti naunday a panawen, manipud idi 1768 a panagkiddaw ni Obispo Miguel Garcia iti ari iti pammalubos a mangipatakder iti simbaan, nailugar ti panuli ti simbaan idi Enero 31, 1790. Kalpasan ti uppat a tawen, nalpas ti diding, bato amin.
Kas maarisit iti panagadal ni Fr. Scharpf, adda daan a simbaan a nakatakder sakbay a naipatakder ti katedral.
Pagarigan laengen idi naidestino ni Fr. Garcia iti Vigan idi Hunio 20, 1767, nadakamat nga awan ti pudpudno a katedral, nupay adda nakatakder a parokia a simbaan ti Vigan a saan a maikari iti kinadaeg saan laeng iti Mannakabalin a Dios, no di pay iti sabali a nadaeg, ti Espaniol nga ari.
Nadakamat pay ti daan a simbaan iti maysa nga expediente mainaig iti resulta ti inspeksion nga insayangkat ti uppat a mabigbig nga umili ti Vigan (awan ti mabirokan nga arkitekto a mangsukimat iti simbaan) tapno maammuan ti pudpudno a kasasaadna, no mabalin pay a matarimaan wenno maipatakder ti kabarbaro a simbaan.
Indeklara ti expediente a dakes ti arkitektura ti simbaan, narukan ti pundasionna ket pagamkan a marpuog no adda dumteng a ginggined, ken adda iti lugar a lalayusen gapu iti kaasidegna iti karayan.
Ken ni Fr. Scharpf, probable nga as-asideg ti simbaan (ken ti Vigan) iti karayan ta napateg daytoy iti transportasion. Mabalin a pudno daytoy ta maysa pay la nga isla ti Vigan iti daytoy a tiempo. Ngem adda duadua ti nagsurat no ania daytoy a karayan.
Kastoy ti nailanad iti footnote ti sinurat ni Fr. Scharpf kanaig iti nailanad iti dokumento nga impatulod ni Fr. Garcia iti Espania a nakaipalaonan dagiti pamma-liiw da Uriarte, Moreno, Sespedes ken de los Santos no apay a kasapulan ti baro a simbaan: Ipakita a nalawag dagitoy a pammaliiw nga as-asideg iti karayan (Karayan Mestizo?) ti daan a simbaan (ken ti daan a Vigan). Probable daytoy no ikonsideratayo a napateg dagiti karayan iti transportasion.
Sabali pay nga insidente ti nakadakamatan ti daan a simbaan, ken iti daytoy a gundaway, ti maipatpatakder a baro a katedral : naangay ti misa iti kapatpatakder a katedral idi Hunio 22, 1797 ket inkarigatanda a pinagbalin nga aglanga a disente gapu ta iti daytoy a panawen, agbalballaagen a marpuog ti daan a simbaan
Nalawag iti sinurat ni Fr. Scharpf iti kaadda ti dua a simbaan, ti baro ken ti daan.
Makatikaw ngarud ti nailanad iti historical marker. Dinakamatna a naipatakder ti katedral idi 1641. Ngem iti panagadal ni Fr. Scharpf, sa laeng nailugar ti panuli ti katedral idi Enero 31, 1790. Ti daan kadi a simbaan ti naipasdek idi 1641?
Nadakamat pay iti sinurat a masarakan ti daan a simbaan iti lalayusen a lugar.
Kuna dagiti lallakay nga adda rebba ti pasdek iti asideg ti karayan Mestizo iti dayaen ti Barangay Cuta, Vigan. Maysa a lokal a historiador ti mamati a ti rurog ti daan a simbaan dayta. Ti laeng problema, awan pay ti nasarakan a sinurat a mangpatalged iti dayta.
Ngem uray ti agdama a katedral ket naipatakder iti asideg ti karayan. Adda iti amiananna ti dan-aw a mapapati a paset idi ti Karayan Mestizo.
Malaksid dayta, naduktalan a maysa a kamposanto idi ti nagsaadan ti Divine Word College. Idi tiempo dagiti Kastila, naipakadawyan a kaariping ti simbaan ti kamposanto.
Ania ti pudno? Daytoy ti kasapulan a lawlawagan ti National Historical Institute.##
