Ni Danny Antalan
(Umuna iti dua a paset)
KULTURA kadagiti naipatugaw a Santo Papa idiay Vatican City ti relihion a Romano Katoliko ti agtalinaed iti opisinana agingga a matay. Agtalinaedda iti tugaw ken akem agingga nga umang-angesda, uray payen nakaiddada lattan. Agtugawda agingga iti kinalakayda ken agkabawdan.
Agingga a dimteng ti maysa nga aldaw, maysa a managan iti Joseph Ratzinger iti Germany, a kalpasan ti sumagmamano a tawen a panagtalinaedna iti puesto ken nangidaulo iti 1.2 a bilion a tattao iti sangalubongan iti Katolisismo, ti natured a nangibaga nga aglusulosen.
Agtawenen iti 85 anios.Pitupulo ket walo ti tawenna idi nabutosan iti kangatuan a posision ti simbaan Katoliko. Awan ti pressure manipud iti ruar ti panaglusulosna no di ket gapu laeng iti bumabbaba a kasasaad ti salun-atna ta dina kanon maakem a nasayaaten ti responsibilidadna. Agpatingga intono Pebrero 28, 2013 ti akemna.Kalpasanna dayta, marugian ti pannakapili ti baro a liderato ti Katoliko agingga a makita ti puraw nga asuk iti chimney ti Roma.
Isuna ti maikatlo a naglusulos kadagiti nagakem a Santo Papa manipud pay 2,000 a tawenen ti napalabas manipud idi umuna a tinugawan ni San Pedro. Ni Celestine V ti kaunaan a naglusulos idi 1294 . Sinaruno ni Pope Gregory XII idi 1415. Manipud iti dayta a panawen, mano a sentenario ti limmabas, ti Santo Papa ti agtalinaed iti Roma agingga a matay—gapu iti sakit wenno gapu iti aramid ti tao.
Mabigbig ti Santo Papa gapu iti natangken a takderna kadagiti tradisional a doktrina a pakairamanan ditan ti dina yaannamong iti panagaramat ti kontrasepsion, panagaassawa kadagiti bakla iti lalaki ken tomboy iti babai, ken panagbalin a kas padi dagiti babai, panangkedked iti panagsukisok iti embryonic stem cell—dinayaw dagiti dadduma gapu iti inaramidna a kinatao wenno iti panaglusulosna gapu ta dinan kabaelan ti akemna.
Naindaklan a sakripisio, kuna dagiti dadduma, agsipud ta ammona no kaano nga agsardeng iti tiempo nga in-inuten a dinan maakem ti responsibilidad a naipaabaga kaniana. Nirespeto dagiti mabigbig a mangidadaulo ti desisionna a kas kada Presidente Barrack Obama ti Amerika ken ni Germna Chancellor Angela Merkel.
Dinayawda agsipud ta saan a managimbubukod iti posision, nga ammona nga irespeto ti tugawna. Saan a kas kadagiti politiko ditoy Filipinas a no mabalin ket ilansada ti dapan ken ikkanda ti pigket ti ubetda tapno saanda a maakkal iti posision ti gobierno a pagmamauyonganda a pagtugawan. No kasla koma iti Santo Papa dagiti politiko, ania ket ngatan a kinatan-ok ti nagandan.
Ta uray ngata aggudgudagodton ti panagnana dagiti nababaknang ken natuturay a pabutosan ditoy pagiliantayo, uray ngata agkarkaradapdanton, wenno agkabawda pay ketdi ngatan, wenno nakabaludda payen, ngem agingga nga adda napuskol a rupada, ken ikarkaritda a nagan, kumpet ket kumpetda iti dayta puestoda agingga adda gundawayda.
Pinalakpakan ti dadduma ti pangngeddengna, agsipud ta ammona ngs amirisen no kaano a ti maysa pastor kabaelanna nga iwanwan dagiti tupa. Ket agsipud ta dimteng ti gundaway a kasapulanen ti naub-ubing ken napigpigsa a mangsimpa iti arbanna, ipasublatnan tapno aginana ti pisikal a baginan iti nabatbati nga aldawna ditoy rabaw ti daga.
Ngem ti panaglusulos ni Papa Benedict a nagal-allangogan ti naganna gapu iti namin-adu nga idadawatna iti pammakawan gapu kadagiti isyo ti seksual ken panagabuso dagiti dadduma a padi iti ubbing, ken panagrasay ti bilang dagiti makimisa iti simbaan partikular iti lauden a paset ti lubong nangruna iti naggapuanna a region ti Europa, ti nakakigtotan dagiti dadduma, nangruna dagiti deboto ken patneng a Katoliko.
Binababalawda ti panagbabana iti trono nga ar-arapaapen ti kaadduan no di man amin nga Arsobispo ken Cardinal a tugawan.Binababalawda agsipud ta dida magustuan ti panangtallikudna iti posision a rumbeng koma ket kakuyogna agingga iti maudi nga angesna.
(Adda tuloyna)