(Umuna a paset)

ANIA ti aramidem no napukaw, wenno natakaw kunata laengen, ti tarakenmo a dinguen?

Masaludsod daytoy ta naynay nga adda dagiti mapukpukawan wenno mataktakawan iti taraken.

Nalabit, mapalabesmo pay laeng iti umuna a pannakatakaw ti tarakenmo. Mabalin a panunotem a siguro, napukaw wenno nasalamaan dagiti mabisin nga aso ket nagbibingayanda. Linamutda ti tarakenmo.

(Kasla kasta ti pampamay-an dagiti dadduma lider kadatayo, saan? Lamlamutendatayo, pamakpakawanan iti nausar a balikas. Kayatda nga isuda laeng ti nabileg, ti addaan, ti mabigbigbig. Saanda nga ipangpangag dagiti babassit.)

Ngem no maipidua, maipitlo, wenno saanmon a mabilang kadagita ramay ti pannakapukaw dagiti tarakenmo, mapalabesmo pay ngata?

Umuna a reaksion, di mailadawan a pungtot. Sumanaoka la ketdi. Atapem amin a mabalin a pagatapam. Umuna ditan dagiti sedsed ti kalsada wenno mammartek iti purok.

Ania koma pay ngay ti pulotanenda wenno patarayenda nga igatang ti lidokenda no saan a dagiti masibrongda?

Nasayaat laeng no saanmo komprontaen dagiti atapem. Narigaten no pagaambonandaka.

Ngem kasanon no mismo ti kaarrubam a pamilia ti napaneknekam nga agal-ala kadagiti tarakenmo?

Darupem ida a pagsasawan? Pagsawam ida iti di malamlamut ti aso a kunada? Makiapaka? Wenno agibaleska? Takawam met ida iti taraken?

Pudno man met ngamin a narigat ti matakawan ti taraken. Nagrigrigatan a pinadakkel dagitoy. Nakaibusan pay dagiti saggabassit a matgedan iti ayat a mapakan dagitoy a naimbag para iti naannayas a panagdakkelda. Inkalkalukag ida a mayadayo iti sakit. Namnamaen a mapaadu dagitoy tapno adda pangalaan iti nayon a pagbiag. Wenno ilako nga abasto dagiti annak nga agbasbasa.

Sa iti apagkirem, takawenda laeng? Ket saan laeng a mammaminsan nga aramidenda ti kasta kenka?

Ay, mapukaw la ketdi ti kinasimbeng ti panunot. Makapagsao iti agkakadakes uray saan pay nga ammo ti kinatao dagiti nagtakaw.

Iti kanito a maammuan no asino dagiti mananggundaway, baka saanen a maigawid ti bagi. Apaen ken pagsasawan ida. Wenno ireklamo iti barangay.

Ania man kadagiti nasao, mabalin a mangparnuay iti pannakarakrak ti relasion ti agkakapurokan, agkakabagian wenno agkakaarruba.

Kasano laengen dagiti sumaruno nga aldaw?

Agsisinnabat lattan a kasla di agaammo gapu kadayta giwang a pinarnuay ti pagteng a pannakapukaw dagiti taraken?

Agingga a kaano a kasta?

Iti agsumbangir a partido (natakawan ken nagtakaw), mapukaw la ketdi dayta ragsak a dati iti nagbaetanda. Iti pusoda, maparnuay ti gura. Uray pay ti nagaramid, makarikna iti gura ta panagriknana, naibabain iti sibubukel a barangay gapu iti pannakaireklamona.

No kumaro ti situasion, no awan ti agpakumbaba ken agpakawan ken mamakawan, awan sabali a turongenna no saan a pannakarakrak ti dati a nasinged a panaglalangen.

Banag a di koma rumbeng a mapasamak. Nasaysayaat met laeng ti agbiag iti inaldaw nga awan ti mapaspasakitanna. Wenno kaginginnurana.

Anian a nagragsak ti makikinnablaaw, makiinnisem iti asino man a masabatmo!

Ania ngarud ti rumbeng nga aramiden?

Padas daytoy ti am-ammotayo la unay.

Managtaraken iti manok ni Ama Berto. Ken managmulamula iti bangkag iti nadumaduma a nateng. Ditoy ti pangal-alaanda iti pagbiagda iti inaldaw.

Dua ti anakda ken ni Ina Pinang— lalaki ken babai. Iti rigat ti panagbiagda nga agassawa, ikagkagumaanda a mapagturpos dagiti annakda iti kurso a kayat dagitoy.

Ngem ti yanna nga adat, kanayon a mapukawan iti manok ni Ama Berto. Bay-am, baket, ta makibingayda met, sangkakunana iti asawana no kasta nga agsaosao daytoy.

Saan laeng a dayta, pati mulana, madlawanna nga adda agal-ala. Saanna laengen nga ibagbaga daytoy ken ni Ina Pinang tapno saanen a sumanao daytoy. Ti napateg, adda pay laeng ap-apitenna nga ilaklako ti asawana idiay plasa iti tunggal aldaw.

Nupay managpasensia, in-inut adda bimmangon a gura iti barukong ni Ama Berto. Kanayon laengen a pagdiskitaranda dagiti tarakenna. Koma no dida pagrigrigatan nga agassawa dagitoy.

Isu nga inkeddengna ti agsiim. Paborito dagiti ibbet a tarakenna ti mapan agkaraykay kadagiti bangkag iti lauden ti balayda. Kinapudnona, makadanonda iti ligason a bangbangkagenna. Dita, adda maysa a balay nga adayo kadagiti dadduma a kaarrubada.

Naimatangan ni Ama Berto ti panagturong dagiti tarakenna iti alad ti bangkagna a dumna iti nasao a balay. Pagammuan, adda nagkiak. Gayam, nasiluanen. Timpuar ni Mang Nato, ti akinkukua ti balay, ket dinarasna a kinemmeg ti manok sa inserrekna iti balayda.

Iti laksid daytoy a naimatangan ni Ama Berto, nagparbeng pay laeng.

Simmaruno pay a nasaksian ni Ama Berto no kasano ti panagnateng ni Mang Nato kadagiti mulana. Saanna latta a kinompronta daytoy. Baka no aginnalada iti sao ket adda pay madangran.

Kadagiti simmaruno nga aldaw, dagiti taraken a kalding ni Mang Nato ti nakita ni Ama Berto a simrek iti kanatenganna. Ganganin maikisap dagitoy dagiti kammotit ken kapigsana ti dumakkel a balanghoy.

Imbaga ni Ama Berto nga igalut koma ni Mang Nato dagiti tarakenna. Nagtung-ed laeng ni Mang Nato.

Sumagmamano met nga aldaw a di nadlawan ni Ama Berto ti iseserrek dagiti kalding iti bangkagna. Ngem ketdi, napukawan manen iti manok.

Ngannganin saan a makateppel ni Ama Berto.

(ADDA TULOYNA)